Niet-aangeboren Hersenletsel (NAH) is hersenletsel dat gedurende het leven ontstaat. Jaarlijks overkomt het ruim 130.000 Nederlanders, waarvan 19.000 kinderen en jongeren.
Hersenletsel ontstaat vaak door een ongeval of een CVA (herseninfarct of hersenbloeding), ook wel een beroerte genoemd. Andere oorzaken zijn onder meer hersentumor, hersenvliesontsteking, hersentrauma opgelopen na een ongeluk, whiplash, complicatie en zuurstofgebrek na een reanimatie of een bijna-verdrinking.
De gevolgen van NAH verschillen van persoon tot persoon. Ook de zichtbaarheid van de gevolgen kan sterk verschillen. Een verlamming is duidelijk zichtbaar voor anderen. Maar concentratieproblemen, vermoeidheid en overgevoeligheid voor prikkels kunnen voor anderen vaak niet of nauwelijks merkbaar zijn.Andere gevolgen van NAH zijn onder meer: geheugenproblemen, slaapproblemen, moeite met het vinden van woorden, vertraagd werk- en denkvermogen, vervlakking van emoties, prikkelbaarheid, impulsief gedrag, moeite in de omgang met anderen, depressie of juist over-enthousiast gedrag.
Een kind dat hersenletsel oploopt, kan in latere levensfasen alsnog problemen krijgen als gevolg van NAH. Bijvoorbeeld in de puberteit of adolescentie, maar ook pas op volwassen leeftijd.
Inzicht in de gevolgen van NAH is erg belangrijk. Dat geldt zowel voor degene met NAH als voor zijn of haar naasten, want NAH krijg je nooit alleen. Een juiste leefwijze en het creëren van de juiste omgeving helpen om de gevolgen van NAH voor iemand en zijn of haar naasten hanteerbaar te maken. Specialistische begeleiding is hierin van grote waarde.
Hoe herken je hersenletsel?
Mensen met NAH hebben vaak onzichtbare beperkingen. Echter als je hier alert op kan zijn, dan zijn de beperkingen wel degelijk zichtbaar en merkbaar:
Weinig initiatief – vergeetachtigheid – snel afgeleid – erg moe – ander karakter gekregen – snel boos – impulsief – oriëntatie problemen – moeite met taal – weinig overzicht hebben.
Een breuk in het leven
NAH veroorzaakt voor veel mensen een verandering in het denken, voelen en reageren. Soms ervaren ze dat zelf, maar soms ook niet of slechts ten dele. Hun directe omgeving ervaart die verandering wel. Dat kan lastig zijn, zowel voor degene met NAH als voor anderen.
Het leven na het oplopen van hersenletsel is anders, vaak ingrijpend anders, dan het leven daarvoor. Bijvoorbeeld door lichamelijke en mentale beperkingen. Iemand met NAH en zijn of haar omgeving moeten daarmee leren omgaan. Rouw- of verliesverwerking is vaak een belangrijke aspect in de begeleiding van mensen met NAH.
Mensen met NAH ervaren veelal problemen in het dagelijks leven. Problemen die zij voor het letsel niet hadden. Relaties lopen moeizaam, er is wederzijds onbegrip of ze lopen vast op school of werk. NAH brengt iemand uit balans. Veel mensen met NAH hebben een gevoel van machteloosheid, het gevoel de grip op hun leven kwijt te zijn.
Professionele begeleiding helpt om de grip op het leven te hervinden.